Արդարադատության համակարգի մի շատ կարևոր գործոն կա, որ գուցե կապ չունի քաղաքական միջամտությունների կամ համակարգի ընդհանուր անկախության հետ, բայց առանց որի չկա արդարադատություն։
Ասածս տարօրինակ կթվա, բայց դա մարդկային գործոնն է, որի պակասը միշտ է իրեն զգացնել տվել։ Տարիներ շարունակ արդարադատության ոլորտում աշխատող, անգամ բարձր մարդկային արժեքներով օժտված անձինք միշտ կանգնած են մեխանիկական «հաստոցի» վերածվելու վտանգի առջև։ Նրանք ամեն օր պիտի իրենց հիշեցնեն, որ առաջին հերթին մարդ են, գործ ունեն իրենց պես մարդկանց ու նրանց ճակատագրերի հետ։ Արդարադատություն իրականացնողը միշտ պիտի կարողանա վերապրել ուրիշի հետ տեղի ունեցածը, իրեն դնի դիմացինի տեղն ու արդար դատի ցանկացած մեծ ու փոքր հարց։
Տարիների ընթացքում միապաղաղ աշխատանքը մարդուն հակում է դեպի արագ, մեխանիկական, բանաձևային լուծումներ, որի դեպքում կորում է միայն մարդուն տրված արդարության զգացումը, իսկ նման լուծումներ տվող մարդը, լավագույն դեպքում, նմանվում է արհեստական բանականությամբ սարքի, որը գուցե շատ խնդիրներ կարող է փայլուն լուծել, բայց արդարադատություն իրականացնել անկարող է։ Այդ շնորհը տրված է միայն մարդուն։
Երվանդ Վարոսյան